Psie alergie są tematem często poruszanym wśród opiekunów, szczególnie w kontekście zdrowia i dobrostanu ich pupili. Zjawisko to wywołuje nie tylko zaniepokojenie, ale także wiele pytań i niejasności. Wśród właścicieli psów krążą różne przekonania, które niejednokrotnie mogą utrudniać zrozumienie prawdziwej natury tego problemu.
Na początku warto zaznaczyć, że alergia jest chorobą, która towarzyszy psu przez całe życie. To niekorzystna dla psa reakcja immunologiczna na alergen. Pierwsze objawy alergii mogą być zdiagnozowane już u szczeniąt pomiędzy 4 a 6 miesiącem życia, choć nie oznacza to, że alergia nie może pojawić się dopiero po ukończeniu kilku, a nawet 10 lat.
Alergia występuje najczęściej w postaci skórnej oraz pokarmowej. W przypadku tej pierwszej objawami, z którymi opiekunowie borykają się najczęściej są: obrzęk, zaczerwienienie, rumień, niesezonowy świąd, który może prowadzić do wtórnych samouszkodzeń skóry i towarzyszących im zakażeń bakteryjnych i grzybiczych. Zmiany skórne zlokalizowane są głównie na brzuchu, klatce piersiowej, pysku (głównie wokół oczu i pyska), między palcami łap, w uszach.
Postać pokarmowa wiąże się z nawracającą biegunką, której mogą towarzyszyć wymioty, wzdęcia, przelewanie w brzuchu. Skutkiem nieleczonej biegunki może być utrata masy ciała i wyniszczenie organizmu. W nielicznych przypadkach mogą wystąpić również reakcje ze strony układu oddechowego (astma) lub nerwowego (dyskineza – mimowolne, niekontrolowane ruchy).
Alergia występuje najczęściej natychmiast po kontakcie z alergenem (od kilku minut do kilku godzin po zjedzeniu pokarmu). Ta natychmiastowa reakcja określana jest jako nadwrażliwość typu I – anafilaktyczna. W przypadku reakcji typu IV odpowiedź organizmu następuje w przeciągu 48 godzin i nazywana jest nadwrażliwość opóźnioną. Częstymi antygenami odpowiedzialnymi za reakcje pokarmowe są białka, które, aby wyzwolić reakcję, muszą mieć odpowiednią wielkość.
Oprócz alergii, występuje też pojęcie nietolerancji pokarmowej, czyli reakcji organizmu w odpowiedzi na bodziec, która zachodzi bez udziału układu immunologicznego. Nietolerancje pokarmową mogą wywołać składniki niezawierające białek, czyli na przykład dodatki do żywności.
Zatem różnica między alergią a nietolerancją pokarmową polega na tym, że w przypadku alergii, układ odpornościowy traktuje dany składnik pokarmowy jako obce ciało i wytwarza przeciwciała (przeciwciała IgE – immunoglobuliny E), co prowadzi do reakcji alergicznej. Z kolei nietolerancja pokarmowa występuje, gdy organizm nie jest w stanie strawić określonego składnika pokarmowego ze względu na brak odpowiednich enzymów trawiennych lub inne problemy w przetwarzaniu pokarmu. Nietolerancja pokarmowa nie wywołuje reakcji immunologicznej.
Alergeny pokarmowe dzielą się na białka klasy pierwszej i drugiej. Alergeny klasy pierwszej to duże, rozpuszczalne w wodzie glikoproteiny, odporne na temperaturę, działanie kwasów oraz proteaz (rodzaj enzymów trawiennych), zdolne do wywołania reakcji organizmu w trakcie ich spożywania. Należą do nich białka pochodzenia zwierzęcego i roślinnego.
Alergeny klasy drugiej to białka wrażliwe na wysoką temperaturę, trudne do wyizolowania oraz wrażliwe na działanie enzymów. Alergeny te nie mają możliwości wywołania reakcji alergicznej w trakcie konsumpcji (np. białka ryb, które w trakcie obróbki termicznej tracą swoje alergizujące właściwości.
Należy również dodać, że możliwość występowania reakcji krzyżowych (takich, w których przeciwciało wytworzone w odpowiedzi na wcześniej rozpoznany alergen połączy się z alergenem o podobnej budowie, który właśnie dostał się do organizmu) powoduje, że pies uczulony na wołowinę może zareagować alergicznie po spożyciu cielęciny czy mleka.
W przypadku podejrzenia alergii lub nietolerancji pokarmowej u psa, bardzo ważnym krokiem jest konsultacja z weterynarzem. Tylko profesjonalna diagnoza pozwoli na właściwe zidentyfikowanie problemu i wprowadzenie odpowiednich działań. Warto też podjąć współpracę z dietetykiem zwierzęcym, który pomoże dostosować dietę psa do jego indywidualnych potrzeb i ograniczeń żywieniowych. Pamiętajmy, że właściwa dieta i leczenie mogą znacząco poprawić jakość życia czworonoga, dlatego nie bagatelizujmy żadnych objawów i działajmy zgodnie z zaleceniami fachowców.